Shanghai Ranking (versus QS World University Ranking)
Tôi được anh Nguyễn Đăng Khải Hoàn giới thiệu về Shanghai Ranking. Sau khi so sánh thử thứ hạng về ngành toán của các trường trên bảng xếp hạng này với thứ hạng về ngành toán do QS World University Ranking đưa ra, tôi thấy có vài điểm thú vị.
1. Nhiều trường có cựu nghiên cứu sinh được giải Fields có thứ hạng rất cao theo Shanghai Ranking nhưng lại có thứ hạng không quá cao theo QS World University Ranking
Một số trường có thể kể đến là Hebrew University of Jerusalem (Isarel), University of Geneva (Thụy Sĩ), Scuola Normale Superiore di Pisa (Ý), ... Các trường này có thứ hạng ngành toán không cao theo QS World University Ranking. Cụ thể hơn, vào năm 2025, Hebrew University of Jerusalem và University of Geneva đều đạt thứ hạng 201 - 250 ngành toán theo QS World University Ranking, còn Scuola Normale Superiore di Pisa thậm chí còn không có tên trên bảng xếp hạng ngành toán của QS World University Ranking. Tuy nhiên, Shanghai Ranking lại xếp hạng các trường này khá cao. Chẳng hạn, vào năm 2024, Hebrew University of Jerusalem đứng 14, University of Geneva đứng thứ 28 và Scuola Normale Superiore di Pisa đứng thứ 51 - 75. Nhiều nghiên cứu sinh của các ngôi trường này đã trở thành những người được giải Fields, hoặc nếu không thì cũng là những chuyên gia đầu ngành về một lĩnh vực nào đó. Cụ thể hơn:
- Hebrew University of Jerusalem có một cựu nghiên cứu sinh sau này đạt giải Fields là Elon Lindenstrauss (Fields 2010, cùng năm với Giáo sư Ngô Bảo Châu). Ngoài ra, cũng nhiều nhà toán học nổi tiếng tốt nghiệp từ ngôi trường này như Noga Alon, ...
- University of Geneva là nơi Hugu-Duminil Copin (Fields 2022), Martin Hairer (Fields 2014) và Vaughan Jones (Fields 1990) từng theo học bậc tiến sĩ ngành toán.
- Scuola Normale Superiore di Pisa là nơi Alessio Figalli (Fields 2018) từng theo học bậc tiến sĩ ngành toán. Giáo sư hướng dẫn của Alessio Figalli tại Scuola Normale Superiore di Pisa là Luigi Ambrosio. Rất nhiều học trò của Luigi Ambrosio sau này cũng trở thành những giáo sư tại những trường đại học danh tiếng trên thế giới, như Camillo De Lellis (hiện làm việc tại IAS, Princeton, Hoa Kỳ), Guido De Philippies (từng là Full Professor tại New York University), ...
2. Một số trường đại học danh tiếng khác cũng có thứ hạng cao (hơn) theo Shanghai Ranking
Tôi lấy ví dụ các trường đại học ở Đức vì đây là quốc gia tôi tìm hiểu nhiều nhất. Theo QS World University Ranking, các trường như Münster, Bielefeld, ... chỉ ở top 200 - top 400 về ngành toán. Tuy nhiên, Shanghai Ranking lại xếp hạng các trường này khá cao. Cụ thể hơn, Münster xếp hạng 76 - 100 và Bielefeld xếp hạng 101 - 150. Münster cũng là một ngôi trường rất tốt ở Đức. Gerd Faltings (Fields 1986) và Friedrich Hirzebruch (một trong những người đặt nền móng cho lĩnh vực K-theory) từng theo học bậc tiến sĩ ở đây. Hiện nay cũng có nhiều chuyên gia giỏi đang công tác tại ngôi trường này, chẳng hạn như Eva Viehmann, Eugen Hellmann (arithmetic geometry), Katrin Tent, Ralf Schindler (mathematical logic), ...
Có hai ví dụ thú vị nữa là University of Bonn (Đức) và Princeton University. Cả hai trường đều có khá nhiều cựu nghiên cứu sinh đạt giải Fields sau này. Cụ thể hơn, Maxim Kontsevich (Fields 1998), Peter Scholze (Fields 2018), Maryna Viazovska (Fields 2022) tốt nghiệp tiến sĩ tại University of Bonn, còn Princeton thì có quá nhiều cựu nghiên cứu sinh được giải Fields như Manjul Bhargava (Fields 2014), Akshay Ventakesh (Fields 2018), Terence Tao (Fields 2006), Edward Witten (Fields 1990), Michael Freedman (Fields 1986), ... University of Bonn thường đứng thứ hạng 51 - 100, hoặc trên dưới hạng 40 một chút, hoặc như trong năm 2025 vừa rồi là hạng 57. Tuy nhiên, Shanghai Ranking lại đưa ra thứ hạng cao hơn. Có những năm, University of Bonn lọt vào top 20, thậm chí top 15 theo Shanghai Ranking. Princeton University thì đứng hạng 7 ngành toán theo công bố của QS World University Ranking vào 2 năm 2024 và 2025, nhưng theo Shanghai Ranking thì Princeton University luôn đứng hạng 1 hoặc hạng 2 ngành toán.
3. Cũng có một số trường "tốt" nhưng lại có thứ hạng không cao theo Shanghai Ranking
Một ví dụ cụ thể là Cornell University. Đây là ngôi trường rất danh tiếng, nằm trong khối Ivy League. Về ngành toán, ngôi trường cũng có nhiều giáo sư và cựu nghiên cứu sinh xuất sắc. Có thể kể đến một nhân vật được biết đến rộng rãi là Allen Hatcher, tác giả của quyển "Algebraic Topology" được nhiều người ưa chuộng. Ngoài ra, Cornell University cũng là một nơi có truyền thống nghiên cứu về một số hướng cụ thể, ví dụ như "geometric group theory" hay "mathematical logic". Theo QS World University Ranking, ngôi trường này luôn nằm trong top 40, hoặc thậm chí là top 35 thế giới về ngành toán. Tuy vậy, ngôi trường này lại có thứ hạng không cao theo Shanghai Ranking. Vào năm 2025, thứ hạng ngành toán của trường này là 101 - 150. Ở các năm trước, cũng có năm ngôi trường này đạt thứ hạng 76 - 100 hoặc 51 - 75 theo Shanghai Ranking, nhưng chưa có lần nào ngôi trường này đạt thứ hạng cao hơn thế.
Một ngôi trường khác ở Mỹ cũng có thứ hạng không cao theo Shanghai Ranking (so với QS World University Ranking) là Carnegie Mellon University. Theo QS World University Ranking, vào năm 2025, Carnegie Mellon University có thứ hạng rất cao về ngành toán là hạng 12, tuy nhiên Shanghai Ranking lại đưa ra thứ hạng khá thấp là 301 - 400. Những người quan tâm đến Olympic Toán có lẽ sẽ biết đến ngôi trường này vì đây là nơi công tác của Giáo sư Po-Shen Loh, một chuyên gia về tổ hợp và là trưởng đoàn IMO của Mỹ. Ngoài ra một số chuyên gia đầu ngành khác cũng (từng) công tác tại đây, ví dụ như Gérard Cornuéjols (người có đóng góp gián tiếp vào việc chứng minh strong perfect graph theorem), Jeremy Avigad (một chuyên gia về mathematical logic, tác giả của quyển sách "Mathematical Logic and Computation"), ...
Nhận xét
Đăng nhận xét